Μια τέτοια ταινία λοιπόν είναι και η τριλογία Matrix. Πολλά σημεία της θα μπορούσαμε να συζητήσουμε, αλλά για αρχή θα αναδημοσιεύσω μια προσέγγυση από το "Αλήθειες & Ψέματα"...
Η Ταινία Matrix και η Σπηλιά του Πλάτωνα
TRUELIES:
Για να μη νομίσετε ότι η όλη σύλληψη του σεναρίου της ταινίας MATRIX ήταν αποκλειστική ιδέα των σύγχρονων ξένων σεναριογράφων (των αδερφών Γουατσόφσκι), αξίζει να πούμε ότι όλα αυτά τα είχε αναφέρει ο Πλάτωνας στους διαλόγους του 2500 χρόνια πριν. Διαβάστε τις 2 ενότητες και δείτε το βίντεο που συγκρίνει τη Σπηλιά του Πλάτωνα με το MATRIX.
1-Η Σπηλιά του Πλάτωνα
ΕΝΑ πολυ σπουδαιο αποσπασμα, απο την ΠΟΛΙΤΕΙΑ του Πλατωνα… προτεινω οσοι δεν το εχουν διαβασει να μην το προσπερασουν..μεσα σε λιγες γραμμες, “λεει” πολλα για να μιλησω με την γλωσσα της εποχης μας….
ΠΛΑΤΩΝ-ΠΟΛΙΤΕΙΑ-ΕΒΔΟΜΟ ΒΙΒΛΙΟ
Μετά από αυτά όμως, είπα, φαντάσου την ανθρώπινη φύση ως προς την παιδεία και την απαιδευσία, σαν μια εικόνα που παριστάνει μια τέτοια κατάσταση. Δες λοιπόν με τη φαντασία σου ανθρώπους που κατοικούν μέσα σε μια σπηλιά κάτω από τη γη, που να έχει την είσοδό της ψηλά στην οροφή, προς το φως, σε όλο το μήκος της σπηλιάς μέσα της να είναι άνθρωποι αλυσοδεμένοι από την παιδική ηλικία στα πόδια και στον αυχένα, έτσι ώστε να είναι καρφωμένοι στο ίδιο σημείο και να μπορούν να βλέπουν μόνο μπροστά τους και να μην είναι σε θέση, εξαιτίας των δεσμών, να στρέφουν τα κεφάλια τους ολόγυρα. Κι οι ανταύγειες της φωτιάς που καίει πίσω τους να είναι πάνω και μακριά από αυτούς. Και ανάμεσα στη φωτιά και στους δεσμώτες, προς τα πάνω, να υπάρχει ένας δρόμος που στο πλάι του να είναι χτισμένο ένα τοιχάκι, όπως τα παραπετάσματα που τοποθετούν οι θαυματοποιοί μπροστά από τους ανθρώπους, και πάνω απ’ αυτά τους επιδεικνύουν τα ταχυδακτυλουργικά τους.
Βλέπω, είπε.
Φαντάσου λοιπόν κοντά σε τούτο το τοιχάκι, ανθρώπους να μεταφέρουν αντικείμενα κάθε είδους, που προεξέχουν από το τοιχάκι, καθώς και ανδριάντες και κάποια άλλα αγάλματα ζώων, πέτρινα και ξύλινα και κατασκευασμένα με κάθε είδους υλικό, και, όπως είναι φυσικό, από αυτούς που τα μεταφέρουν άλλοι μιλούν και άλλοι μένουν σιωπηλοί.
Παράδοξη εικόνα περιγράφεις, και παράδοξους συνάμα δεσμώτες, είπε.
Μα είναι όμοιοι με μας, είπα εγώ και πρώτα και κύρια, νομίζεις πως αυτοί έχουν δει κάτι άλλο από τους εαυτούς τους και τους υπόλοιπους που είναι μαζί, εκτός από τις σκιές που δημιουργεί η φωτιά, και που αντανακλούν ακριβώς απέναντί τους στον τοίχο της σπηλιάς;
Μα πως είναι δυνατόν, είπε, αφού είναι αναγκασμένοι να κρατάνε ακίνητα τα κεφάλια τους εφ’ όρου ζωής;
Κι από αυτά που μεταφέρονται ; Δεν θα έχουν δει ακριβώς το ίδιο;
Τι άλλο;
Κι αν θα μπορούσαν να συνομιλούν μεταξύ τους, δεν νομίζεις πως σ’ αυτά που βλέπουν θεωρούν πως αναφέρονται οι ονομασίες που δίνουν;
Αναγκαστικά.
Τι θα συνέβαινε, αν το δεσμωτήριο τους έστελνε αντίλαλο από τον απέναντι τοίχο, κάθε φορά που κάποιος από τους περαστικούς μιλούσε, νομίζεις πως θα θεωρούσαν πως αυτός που μιλάει είναι τίποτε άλλο από τη φευγαλέα σκιά;
Μα το Δία, όχι βέβαια, είπε.
Και σε κάθε περίπτωση, είπα εγώ, αυτοί δεν θα θεωρούν τίποτα άλλο σαν αληθινό, παρά τις σκιές των αντικειμένων.
Απόλυτη ανάγκη, είπε.
Σκέψου όμως, είπα εγώ, ποια θα μπορούσε να είναι η λύτρωσή τους και η θεραπεία τους και από τα δεσμά κι από την αφροσύνη, αν τους συνέβαιναν τα εξής: Αν κάθε φορά, δηλαδή, που θα λυνόταν κάποιος και θ’ αναγκαζόταν ξαφνικά να σταθεί και να βαδίσει και να γυρίσει τον αυχένα του και να δει προς το φως, κι όλ’ αυτά θα τα έκανε με μεγάλους πόνους και μέσα από τα λαμπυρίσματα δεν θα μπορούσε να διακρίνει εκείνα, που μέχρι τότε έβλεπε τις σκιές τους, τι νομίζεις πως θ’ απαντούσε αυτός, αν κάποιος του έλεγε πως τότε έβλεπε φλυαρίες, ενώ τώρα είναι κάπως πιο κοντά στο ον και πως έχει στραφεί προς όντα που πραγματικά και βλέπει με σωστότερο τρόπο, και αν του έδειχνε το καθένα από αυτά που περνούσαν, ρωτώντας τον τι είναι και αναγκάζοντάς τον ν’ αποκριθεί, δεν νομίζεις πως αυτός θ’ απορούσε και θα νόμιζε πως αυτά που έβλεπε τότε ήταν πιο αληθινά από τα τωρινά που του δείχνουν;Και πολύ μάλιστα, είπε.
Κι αν λοιπόν τον ανάγκαζε να βλέπει προς το ίδιο το φως, δενθα πονούσαν τα μάτια του και δεν θα έφευγε για να ξαναγυρίσει σ’ εκείνα που μπορεί να δει καλά, και δεν θα νόμιζε πως εκείνα στην πραγματικότητα είναι πιο ευκρινή από αυτά που του δείχνουν;
Έτσι, είπε.
Και αν, είπα εγώ, τον τραβούσε κανείς με τη βία από εκεί, μέσα από ένα δρόμο κακοτράχαλο κι ανηφορικό, και δεν τον άφηνε, πριν τον τραβήξει έξω στο φως του ήλιου, δεν θα υπέφερε τάχα και δεν θα αγανακτούσε όταν τον έπαιρναν, κι αφού θα έφτανε στο φως, δεν θα πλημμύριζαν τα μάτια του από τη λάμψη και δεν θα του ήταν αδύνατο να δει ακόμα κι ένα απ’ αυτά που τώρα ονομάζονται αληθινά;
Όχι βέβαια, δεν θα μπορούσε έτσι ξαφνικά, είπε.
Έχω την εντύπωση πως θα χρειαζόταν να συνηθίσει, αν σκοπεύει να δει τα πράγματα που είναι πάνω. Και στην αρχή θα μπορούσε πολύ εύκολα να διακρίνει καλά τις σκιές, και μετά απ’ αυτό, πάνω στην επιφάνεια του νερού τα είδωλα των ανθρώπων και των άλλων πραγμάτων, και κατόπιν αυτά τα ίδια. Και μετά από αυτά, τ’ αντικείμενα που είναι στον ουρανό και τον ίδιο τον ουρανό θα μπορούσε να δει ευκολότερα τη νύχτα, βλέποντας το φως των άστρων και της σελήνης, παρά στη διάρκεια της μέρας, τον ήλιο και το ηλιόφως.Πως όχι;
Τελευταίο θα μπορούσε νομίζω να δει τον ήλιο, όχι στην επιφάνεια του νερού ούτε σε κάποια διαφορετική θέση τα είδωλά του, αλλά θα μπορούσε να δει καλά τον ήλιο καθαυτό στο δικό του τόπο και να παρατηρήσει προσεκτικά τι είδους είναι.
Κατ’ ανάγκη, είπε.
Και μετά θα συλλογιζόταν τότε για κείνον, πως αυτός είναι που ρυθμίζει τις εποχές και τους χρόνους και που κανονίζει τα πάντα στον ορατό κόσμο, καθώς και ο αίτιος, κατά κάποιο τρόπο, όλων εκείνων που έβλεπαν αυτοί.
Είναι φανερό, είπε, πως αυτά θα συμπεράνει ύστερα από τα προηγούμενα.
Τι λες λοιπόν; Όταν αναλογίζεται την πρώτη του κατοικία και την εκεί σοφία που είχε αυτός και οι τότε συνδεσμώτες του, δεν νομίζεις πως θα καλοτυχίζει τον εαυτό του για τούτη την αλλαγή και θα οικτίρει τους άλλους;
Και πολύ μάλιστα.
Κι αν υπήρχαν μεταξύ τους τότε κάποιες τιμές και έπαινοι και βραβεία γι’ αυτόν που θα μπορούσε να διακρίνει πιο καθαρά αυτά που περνούσαν μπροστά από τα μάτια του και γι’ αυτόν που θα μπορούσε να θυμηθεί περισσότερο ποια συνήθως περνούσαν πρώτα, ποια μετά και ποια ταυτόχρονα, και έτσι θα μπορεί να προβλέπει τι θα έρθει στο μέλλον, νομίζεις πως αυτός θα κατεχόταν από σφοδρή επιθυμία και θα ζήλευε τους τιμημένους από κείνους και τους μεταξύ εκείνων κυρίαρχους ή θα είχε πάθει αυτό που λέει ο Όμηρος, και πολύ θα επιθυμούσε “να ήταν ζωντανός στη γη κι ας δούλευε για άλλον, που είναι ο φτωχότερος” και θα προτιμούσε να έχει πάθει τα πάντα, παρά να νομίζει εκείνα που νόμιζε και να ζει έτσι εκεί;Έτσι νομίζω τουλάχιστον, είπε, πως θα προτιμούσε να πάθει οτιδήποτε παρά να ζει έτσι.
Και τώρα βάλε στο μυαλό σου το εξής, είπα εγώ. Αν κατέβει αυτός πάλι και καθίσει στον ίδιο θρόνο, δεν θα ξαναγεμίσουν τάχα τα μάτια του σκοτάδι, αφού ήρθε ξαφνικά από τον ήλιο;
Και πολύ μάλιστα, είπε.
Αν χρειαζόταν ν’ ανταγωνιστεί αυτός με κείνους τους παντοτινούς δεσμώτες, λέγοντας την άποψή του σχετικά με τις σκιές, καθόσον χρόνο η όρασή του είναι αμβλεία, πριν προσαρμοστούν τα μάτια του, και για να συνηθίσουν δεν θα χρειαζόταν και τόσο μικρός χρόνος, άραγε δεν θα προκαλούσε περιπαιχτικά γέλια και δεν θα έλεγαν γι’ αυτόν πως με το ν’ ανεβεί επάνω, γύρισε με καταστραμμένα τα μάτια του και πως δεν αξίζει ούτε να προσπαθήσουν καν να πάνε επάνω; Και αυτόν που θα επιχειρήσει να τους λύσει και να τους ανεβάσει, αν τους δινόταν κάπως η ευκαιρία να τον πιάσουν και να τον σκοτώσουν, δεν θα τον σκότωναν;
Αναμφίβολα, είπε.
Αυτή την εικόνα λοιπόν, φίλε μου Γλαύκωνα, είπα εγώ, πρέπει να την προσαρμόσεις σε όλα όσα είπαμε πρωτύτερα και να παρομοιάσεις τον ορατό κόσμο με την κατοικία του δεσμωτηρίου, και τη φωτιά που αντιφέγγιζε μέσα σ’ αυτή με τη δύναμη του ηλιακού φωτός. Αν όμως παρομοιάσεις την ανάβαση και τη θέα των αντικειμένων, που βρίσκονται στον επάνω κόσμο, με την άνοδο της ψυχής στον νοητό κόσμο, δεν θα σφάλεις ως προς τη δική μου άποψη, αφού επιθυμείς να την ακούσεις. Κι ο θεός τουλάχιστον ξέρει αν τυχαίνει να είναι αληθινή. Εμένα λοιπόν έτσι μου φαίνεται. Πως στην περιοχή του γνωστού η ιδέα του αγαθού είναι τελευταία και μετά βίας διακρίνεται, όταν όμως τη διακρίνει κανείς δεν μπορεί να μην συλλογιστεί πως αυτή είναι η αιτία για όλα γενικά τα σωστά και καλά πράγματα, γεννώντας μέσα στον ορατό κόσμο το φως και τον κύριο του φωτός, και γιατί μέσα στον νοητό κόσμο αυτή είναι που διευθύνει και παρέχει την αλήθεια και τον νου και πως πρέπει να την ατενίσει οπωσδήποτε αυτός που εννοεί να ενεργήσει φρόνιμα και στην ιδιωτική και στη δημόσια ζωή.2-THE MATRIX
Ας αρχίσουμε με μια σύντομη περιγραφή για να το φέρουμε όλοι στη μνήμη μας. Το “Matrix” λοιπόν, πρόκειται μιλάει για μια μακρινή εποχή όπου ο κόσμος που ζουν οι άνθρωποι είναι ένα μεγάλο ψέμα που συντηρούν για δεκαετιές τα κατασκευάσματα του ίδιου του ανθρώπου, τα “ρομπότ”. Βάζω τον όρο σε εισαγωγικά γιατί τελικά θα δούμε πως δεν πρόκειται για όντα διαφορετικά από εμάς. Αυτοί, παράγουν μια ψεύτικη πραγματικότητα με την οποία όλοι είναι βολεμένοι και κανείς δεν τολμά να αμφισβητήσει. Ή τουλάχιστον σχεδόν κανένας, αν εξαιρέσουμε τον Μορφέα και την παρέα του. Έτσι αυτοί που έχουν πραγματικά δει την αλήθεια, προσπαθούν να την μεταδώσουν και σε όλη την ανθρωπότητα ώστε να ξυπνήσει από το λήθαργο και να αντιμετωπίσει κατάματα τον εχθρό. Βέβαια η αποστολή τους δεν είναι διόλου εύκολη, καθώς τα “ρομπότ” (θα αναφέρεται από εδώ και στο εξής σαν “ΑΥΤΟΙ“) κάνουν τα πάντα για να πολεμήσουν τους φωτισμένους και να κρατήσουν τους ανθρώπους δούλους. Και βέβαια, τονίζεται ιδιαίτερα το γεγονός ότι όλα γίνονται μέσα στο μυαλό, και ο κόσμος Τους δεν είναι τίποτα άλλο από ένα σύστημα εξομοίωσης που παραπλανά τον εγκέφαλο.
Έχοντας υπ”όψην τα παραπάνω, εύκολα κανείς θα κάνει και την σχετική μεταφορά στην σημερινή ζωή. Μπορεί να ακουστεί λίγο ακραίο, μπορεί να μη συμβαίνει έτσι ακριβώς αλλά υπάρχει σοβαρή πιθανότητα το σενάριο του Matrix να έχει κάποια βάση. Καταρχήν αυτή η μακρινή εποχή δεν είναι και τόσο μακρινή όσο θα θέλαμε να είναι. Tα “ρομπότ” είναι κάποιοι άνθρωποι που έχουν πιάσει κάποιες υψηλές θέσεις και από αυτές κινούν τα νήματα της σημερινής κοινωνίας. Έχουν πλάσει ένα ψεύτικο κόσμο που όμως όλοι μας τον έχουμε αποδεχτεί σαν τον αληθινό και μόνο υπαρκτό. Ο κόσμος αυτός διέπεται από δικούς Τους κανόνες και νόμους που ουσιαστικά μας τους έχουν επιβάλει χωρίς να το ξέρουμε. Έτσι, έχουν καταφέρει να φέρουν τον κόσμο στα μέτρα τους και όλα να κινούνται γύρω από τις δικές τους επιθυμίες και αποφάσεις. Καθετι που γίνεται γνωστό από τη μια μέρα στην άλλη (καλλιτέχνες, μόδα, φαγητό, γλώσσα) είναι δικό Τους κατασκεύασμα, που αποφάσισαν να μας το πλασάρουν προς ικανοποίηση δικών τους συμφερόντων, χωρίς να μας ρωτήσουν. Το κακό στην υπόθεση είναι ότι όλοι μας αποδεχόμαστε κάθε Τους κίνηση αβίαστα. Αυτό βοηθιέται από την νέκρωση της σκέψης και της κριτικής ικανότητας, από τα πολλά δικά Τους μέσα (π.χ. ΜΜΕ, Πολιτική, Τηλεόραση).
Σ’αυτό το σημείο έρχονται να προστεθούν οι άνθρωποι που κατάφεραν να δουν την πραγματική αλήθεια, αυτή που κρύβεται πίσω από την επιφάνεια και χαρίζει την ευτυχία σε όσους την αποκτήσουν. Όμως παράλληλα με την ευτυχία τους δίνεται και ένα βαρύ έργο, αυτό της υποχρέωσης διάδοσης της αλήθειας και στους υπόλοιπους. Αυτό όπως και στην ταινία είναι κάτι πολύ δύσκολο. Γιατί εκτός από το κυνήγι των “εξωγήινων”, οι άνθρωποι είναι τόσο εξαρτημένοι από το Σύστημα που αν τους αποκαλυφθεί η αλήθεια μπορεί και να τρελαθούν. Θυμηθείται πως αντέδρασε ο Neo όταν αντίκρισε την αλήθεια και την απολογία του Μορφέα, λέγοντας ότι δεν απελευθερώνουν ανθρώπους που έχουν φτάσει σε κάποιο όριο ηλικίας γιατί εκεί η εξάρτηση είναι μεγάλη.
Τώρα μπορούμε να κάνουμε ένα άλλο παραλληλισμό. Ο τύπος που θέλει να γυρίσει πίσω στο Σύστημα του Matrix, είναι ο κλασσικός τύπος που εθελοτυφλεί και προτιμά να ζει στο ψέμμα επειδή εκεί μπορεί να ζήσει μια πιο άνετη ζωή, χωρίς κυνδίνους και υποχρεώσεις. Έτσι αποφασίζει να συνεργαστεί με τους “Πράκτορες” και να προδόσει τους μέχρι πριν συντρόφους του για να γυρίσει στην όμορφιά της ψεύτικης ζωής και παράλληλα να διαγραφτούν όλα από τη μνήμη του ώστε να μην έχει τύψεις ούτε να ξέρει πως ότι βλέπει, είναι κατασκεύασμα. Τα άτομα αυτά υπάρχουν και σήμερα. Έχουν ακούσει για την αλήθεια όμως την απορρίπτουν επειδή είναι πολύ καλά βολεμένοι και δεν θυσιάζουν αυτή τους την καλοπέραση για κάποιο σκοπό αφύπνισης που εμπεριέχει πολλές παγίδες.Το Matrix και ο Πλάτωνας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Είναι άραγε αοριστολογίες, παραμυθάκια και απλά μια ταινία ή έχουν βάσεις σε κάτι που και οι ίδιοι μας φοβόμαστε να εξετάσουμε; Είναι εσφαλμένος συναγερμός ή τελευταία προειδοποίηση για τον πλήρη έλεγχο; Η απόφαση δική σας…
http://vickytoxotis.blogspot.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου